แน่นอนว่าผักนั้นมีประโยชน์มากมาย ซึ่งคงไม่ต้องอธิบายกันให้มากความ แต่ในกระบวนการได้มาซึ่งผักต่าง ๆ ที่เราบริโภคกันอยู่ทุกวันนี้ เราจะแน่ใจได้อย่างไรว่าผักนั้นจะสด สะอาด ปลอดภัย และเหมาะสำหรับการบริโภคอย่างแท้จริง ขึ้นต้นมาอย่างนี้ ทำเอาหลายคนชักลังเลแล้วใช่ไหมครับ ตกลงจะให้กินหรือไม่ให้กินกันแน่ กินเถอะครับ เพราะหัวข้อวันนี้คือ เลือกกินผักอย่างไรให้ดีต่อสุขภาพ คำสำคัญมันอยู่ตรงคำว่า “เลือก” ครับ ไม่ว่าจะเลือกซื้อหรือเลือกกินก็ต้องเลือกอย่างถูกวิธีแค่นั้นเอง คราวนี้เราลองมาดูซิว่า เราควรเลือกกินผักอย่างไรให้ดีต่อสุขภาพ
1. กินผักให้หลากหลายชนิดเข้าไว้
ผักแต่ละชนิดมีความแตกต่างกันทั้งหน้าตา รสชาติ และคุณค่าทางโภชนาการ ซึ่งหากจะแยกกันง่าย ๆ หลายคนที่ทานผักแทบทุกวัน ทานเยอะซะด้วย แต่ทานผักเดิม ๆ ซ้ำๆ ซึ่งถามว่าได้ไหม ก็ได้ครับ ดีกว่าไม่ได้ทานผักเลย แต่จะดีกว่ามาก ๆ ถ้าเราได้เลือกทานผักที่หลายหลาย เพราะจะทำให้ร่างกายได้รับประโยชน์จากแร่ธาตุต่าง ๆ ในผักที่แตกต่างกัน ใครไม่รู้ว่าตัวเองทานผักได้หลากหลายหรือยัง ลองเลือกทานผักตามสีของผักก็ได้ครับ ทานหมุนวนกันไป เช่น
- ผักสีเขียว เช่น กรีนโอ๊ค คะน้า
- ผักสีแดง เช่น มะเขือเทศ เรดโอ๊ค
- ผักสีเหลือง และสีส้ม เช่น ฟักทอง แครอท
- ผักสีม่วง เช่น กะหล่ำปลีม่วง มะเขือม่วง
- ผักสีขาว เช่น เห็ด หัวหอม ดอกกะหล่ำ
2. กินในปริมาณที่เหมาะสม
องค์การอนามัยโลกได้กำหนดเกณฑ์ขั้นต่ำ สำหรับการกินผักและผลไม้ในแต่ละวันไม่ควรต่ำกว่า 400 กรัม/คน ซึ่งถ้าเป็นผักสุกควรเพิ่มอีกซัก 200 กรัม เนื่องจากวิตามินและเกลือแร่ในผักจะถูกทำลายไปบางส่วนระหว่างปรุงด้วยความร้อน ถ้าสังเกตให้ดีจะเห็นว่าในกรณีนี้เป็นน้ำหนักรวมระหว่างผักและผลไม้นะครับ
ดังนั้น หากช่วงไหนกินผลไม้น้อยเกินไป ก็จะต้องเพิ่มปริมาณผักเข้าไปอีก ถึงแม้ว่าผักและผลไม้จะมีสารอาหารบางชนิดแตกต่างกันอยู่บ้าง และไม่อาจทดแทนกันได้ทั้งหมด แต่ทั้งคู่ต่างก็มีใยอาหารและน้ำที่มีส่วนสำคัญในระบบขับถ่ายไม่แตกต่างกัน สำหรับใครที่สงสัยว่าผัก 400 กรัม มันประมาณเท่าไหร่ ก็ประมาณ 6 ทัพพีอาหารนั่นเองครับ ใครยังทานได้ไม่ถึงก็ค่อย ๆ ลองเพิ่มปริมาณผักในมื้ออาหารดูครับ
3. กินผักที่มาจากแหล่งเพาะปลูกที่ปลอดภัย และเชื่อถือได้
ปัจจุบันหลาย ๆ ครอบครัวนิยมปลูกผักทานเอง อาจจะเป็นลักษณะสวนผักคนเมือง ผักในกระถาง หรือสวนครัวเล็ก ๆ ข้างบ้าน แต่ก็ต้องยอมรับว่าถึงจะปลูกผักทานเอง เราก็คงไม่สามารถปลูกผักได้หลากหลายเพียงพอ (หากเราไม่ได้มีบ้านสวน) ดังนั้น การเลือกซื้อผักจากแหล่งเพาะปลูกที่ปลอดภัย เชื่อถือได้ จึงเป็นอะไรที่ยังคงมีความสำคัญ หากเราไม่อยากสะสมสารพิษรายวันจากการทานผัก
ซึ่งในความเป็นจริง ข้อนี้อาจจะสังเกตได้ยากสักหน่อยนะครับ หากซื้อผักตามท้องตลาดทั่วไป เราคงต้องสังเกตจากลักษณะภายนอกของผักแต่ละชนิดกันเอาเอง เช่น ใบมีหนอนเจาะ ไม่เหี่ยว ไม่ช้ำ แต่ในปัจจุบันมีผักที่บรรจุในผลิตภัณฑ์ซึ่งบอกที่มาของแหล่งผลิต วันหมดอายุ หรือเครื่องหมายรับรองคุณภาพ และความปลอดภัยไว้ด้วย ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับผู้บริโภคที่ต้องการรับประทานผักอย่างปลอดภัย ใครที่สามารถเลือกผักจากแหล่งผลิตที่ปลอดภัย เชื่อถือได้ ก็ควรเลือกเป็นอันดับแรกครับ แต่หากเราไม่สะดวก จำเป็นต้องซื้อผักจากตลาดทั่วไปรับประทาน ก็แนะนำให้ ให้ความสำคัญกับการล้างผักให้สะอาด ปลอดสารพิษตกค้างเป็นพิเศษนะครับ
สรุป
การเลือกกินผักให้ดีต่อสุขภาพนั้น ต้องเลือกอย่างถูกวิธีครับ เริ่มจากการกินผักให้หลากหลายชนิด เพราะผักแต่ละชนิดมีหน้าตา รสชาติ และคุณค่าทางโภชนาการที่แตกต่างกัน โดยเลือกทานผักตามสี เช่น ผักสีเขียว สีแดง สีเหลือง สีม่วง และสีขาว เพื่อให้ร่างกายได้รับแร่ธาตุต่าง ๆ ที่ครบถ้วนครับ
นอกจากนี้ การกินผักในปริมาณที่เหมาะสมก็สำคัญมาก โดยองค์การอนามัยโลกแนะนำว่า ควรกินผักและผลไม้รวมกันไม่ต่ำกว่า 400 กรัมต่อวัน หากเป็นผักสุกควรเพิ่มอีก 200 กรัมครับ และสุดท้าย ควรเลือกผักจากแหล่งเพาะปลูกที่ปลอดภัยและเชื่อถือได้ แต่ถ้าหากต้องซื้อจากตลาดทั่วไป ควรให้ความสำคัญกับการล้างผักให้สะอาดเพื่อลดสารพิษตกค้างก่อนบริโภคด้วยครับ